Concept testing: methoden, voorbeelden en stappenplan

In dit artikel leggen we uit wat concept testing is, wat je kunt testen en hoe je hiermee aan de slag gaat. Om je op weg te helpen delen we ook enkele voorbeelddocumenten met je.

Wat is concept testing?

Concept testing is een onderzoeksmethode die wordt gebruikt om de haalbaarheid en acceptatie van nieuwe concepten, producten of ideeën te evalueren voordat deze op de markt worden gebracht.

Concept tests worden uitgevoerd in het kader van marktonderzoek of UX onderzoek zodat er inzicht wordt verkregen in de mening, percepties en voorkeuren van (potentiële) klanten. Hierdoor kunnen bedrijven sterke en zwakke punten identificeren, problemen oplossen en waardevolle inzichten verkrijgen voordat er grote investeringen worden gedaan.

Hoe verschilt concept testing van user testing? 

User testing en concept testing zijn twee soorten UX-onderzoek die frequent worden ingezet. User testing wordt ingezet voor producten die al zijn ontwikkeld, bijvoorbeeld een prototype of bestaande website, om de bruikaarheid te testen. Concept testing, daarentegen, wordt vaak ingezet voordat er een werkbaar prototype of product is gemaakt om te evalueren of het nieuwe concept of idee voldoet aan de behoeften en verwachtingen van de doelgroep, zodat kan worden vastgesteld of het voldoende kans van slagen heeft. 

Wanneer voer je concept testing uit?

Zowel binnen marktonderzoek als UX-onderzoek spelen concept tests een grote rol. 

Concept testing binnen UX-onderzoek

UX concept testing is een belangrijk onderdeel in het het onderzoeksproces, waarbij het aan te raden is om conceptonderzoek uit te voeren in de verkennende en validatiefase - voordat het product op de markt wordt gebracht. 

Verkennende fase (discovery)
Concept testing wordt vaak uitgevoerd in de verkennende fase - de fase waarin er nog geen ontwerp is gemaakt - om te bepalen welke ideeën het meest geschikt zijn om verder te worden ontwikkeld.

Validatiefase (validation)
Concept testing wordt ook vaak uitgevoerd de validatiefase - op het moment dat er een of meerdere ontwerpen zijn gemaakt - om te ontdekken hoe potentiële klanten hierop reageren, eventueel ook om vast te stellen welk concept de voorkeur heeft en waarom.

Optimalisatiefase (optimization)
Hoewel iets ongebruikelijker, is het ook mogelijk om concept tests uit te voeren na de product launch in de optimization fase. Bijvoorbeeld om in kaart te brengen hoe gebruikers met het concept in aanraking zijn gevonden en in hoeverre dit aansluit bij hun behoeftes. 

Concept testing binnen marktonderzoek

Concept tests worden ook uitgevoerd in het kader van marktonderzoek. In tegenstelling tot bij UX-onderzoek, wordt er hierbij vaak onderzoek gedaan naar een niet digitaal product. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan advertenties, reclames, voice-overs of een tastbaar product. 

Concept tests in de verkennende en validatiefase

Kenmerkend voor concept testing binnen marktonderzoek is dat deze worden uitgevoerd voordat het idee verder wordt ontwikkeld tot een prototype of afgerond product. Hierdoor worden er vaak meerdere concepten getest, waarna er op basis van de inzichten wordt bijgestuurd en het uiteindelijke product wordt gevormd.

Welke zaken meet je bij een concept test?

Bij concept testing worden verschillende aspecten getest om de levensvatbaarheid en aantrekkelijkheid van een concept te beoordelen. Enkele belangrijke elementen die worden getest, zijn onder andere:

1. Algemene acceptatie en interesse. Meet de mate van acceptatie en interesse van potentiële klanten ten opzichte van het concept. Dit helpt bij het beoordelen of het concept aantrekkelijk genoeg is voor de doelgroep.
2. Begrijpelijkheid en duidelijkheid. Test of het concept duidelijk en begrijpelijk is voor de doelgroep. Dit helpt bij het identificeren van eventuele verwarrende elementen of informatie die niet goed overkomen.
3. Waargenomen toegevoegde waarde en voordelen. Onderzoek de toegevoegde waarde en voordelen die het concept biedt aan potentiële klanten. Zo krijg je inzicht in hoeverre het concept aansluit bij de behoeften van de doelgroep.
4. Onderscheidend vermogen. Test of het concept zich onderscheidt van bestaande producten of diensten op de markt. Dit helpt bij het identificeren van unieke kenmerken of aspecten van het concept die potentiële consumenten aanspreken.
5. Gebruiksvriendelijkheid. Beoordeel de gebruiksvriendelijkheid van het concept. Test of potentiële klanten het concept gemakkelijk kunnen begrijpen en gebruiken. 
6. Visuele aantrekkingskracht. Evalueer de visuele aspecten van het concept, zoals het ontwerp, de lay-out en de branding. Dit helpt bij het beoordelen van de esthetische aantrekkingskracht en de consistentie met het beoogde imago en merk.
7. Prijsperceptie. Onderzoek hoe potentiële consumenten de prijs van het concept percipiëren in relatie tot de geboden waarde. Dit helpt bij het vaststellen van de prijsstrategie en of het concept als betaalbaar wordt beschouwd.
8. Mogelijke verbeteringen. Verzamel feedback over mogelijke verbeteringen of aanpassingen die potentiële consumenten graag zouden zien in het concept. Dit biedt waardevolle inzichten voor verdere ontwikkeling en optimalisatie.

Concept testing: wat voor soort producten, diensten en ideeën kun je testen?

Concept testing kan worden toegepast op vrijwel alle producten of diensten, zowel online als offline. Om het wat tastbaarder te maken, hebben we hieronder enkele voorbeelden uitgewerkt:

Voorbeeld conceptonderzoek bij een online dienst

Concept: Een platform voor het boeken van gepersonaliseerde reizen op basis van individuele interesses en voorkeuren.

Doel van het conceptonderzoek: Het conceptonderzoek heeft als doel om de interesse, aantrekkelijkheid en waarde van het platform voor gepersonaliseerde reizen te evalueren. Het richt zich op het begrijpen van de behoeften van reizigers, de waardepropositie van het concept en de functionaliteiten die essentieel zijn om aan de verwachtingen van de doelgroep te voldoen.

Wat het kan opleveren: Het conceptonderzoek kan inzicht bieden in de acceptatie en interesse van potentiële gebruikers in het concept, evenals feedback over de gebruikerservaring, het boekingsproces en de mate van personalisatie die wordt geboden. Deze inzichten kunnen worden gebruikt om het platform te optimaliseren, de reiservaring te verbeteren en een waardevolle dienst te bieden aan reizigers die op zoek zijn naar gepersonaliseerde reizen.

Voorbeeld conceptonderzoek bij niet-digitaal product

Concept: Een innovatieve keukengadget die de bereidingstijd van maaltijden aanzienlijk verkort.

Doel van het conceptonderzoek: Het conceptonderzoek heeft als doel om de interesse, relevantie en acceptatie van de innovatieve keukengadget te evalueren. Het richt zich op het begrijpen van de behoeften van kookliefhebbers, de waardepropositie van het product en de gebruiksvriendelijkheid ervan.

Wat het kan opleveren: Het conceptonderzoek kan inzicht verschaffen in de interesse en acceptatie van potentiële gebruikers in de keukengadget, evenals feedback over de functionaliteit, het ontwerp en de voordelen die het biedt in termen van het verkorten van de bereidingstijd van maaltijden. Deze inzichten kunnen worden gebruikt om het product verder te ontwikkelen, eventuele verbeteringen aan te brengen en een waardevolle keukentool aan te bieden.

Stappenplan voor het uitvoeren van UX concept testing

Om concept testing effectief uit te voeren, is het belangrijk om een gestructureerd stappenplan te volgen. Hier is een algemeen stappenplan dat je kunt gebruiken:

1. Stap 1: Definieer je doelstellingen en onderzoeksvragen door te bepalen welke specifieke inzichten je wilt verkrijgen en welke aspecten van het concept je wilt evalueren, zoals gebruikersacceptatie, functionaliteit of gebruiksgemak.
2. Stap 2: Creëer een conceptbeschrijving, mock-up of prototype om te testen, zodat je een tastbaar en representatief voorbeeld hebt van het idee dat je wilt onderzoeken.
3. Stap 3: Selecteer de geschikte methode(s) voor je conceptonderzoek op basis van je doelstellingen en beschikbare middelen. Dit kan bijvoorbeeld interviews, focusgroepen, enquêtes, observatie of A/B-tests omvatten.
4. Stap 4: Stel de criteria vast waar deelnemers aan moeten voldoen (meer daarover lees je hier.) Zorg dat deze representatief zijn voor de doelgroep. User Sense kan je helpen om respondenten te werven.
5. Stap 5: Voer het conceptonderzoek uit, verzamel gegevens en feedback van de deelnemers. Dit kan plaatsvinden via online interviews, groepsdiscussies, online enquêtes, observatie van gebruikersinteracties of het vergelijken van conceptvarianten. Maak hiervoor gebruik van onze tool.
6. Stap 6: Analyseer en interpreteer de verzamelde gegevens om patronen, trends en inzichten te identificeren. Gebruik zowel kwalitatieve als kwantitatieve methoden, zoals het categoriseren van feedback, het berekenen van statistieken of het identificeren van opvallende citaten.
7. Stap 7: Trek conclusies en identificeer verbeterpunten op basis van de geanalyseerde gegevens. Beoordeel de sterke en zwakke punten van het concept, identificeer potentiële problemen of kansen, en bepaal welke aspecten aangepast of verbeterd moeten worden.
8. Stap 8: Pas het concept aan op basis van de bevindingen en inzichten die tijdens het onderzoek zijn verzameld. Implementeer de aanbevolen verbeteringen of aanpassingen om het concept beter af te stemmen op de behoeften en verwachtingen van de gebruikers.
9. Stap 9: Herhaal het proces indien nodig, vooral als er significante wijzigingen in het concept zijn aangebracht of als er nieuwe inzichten of vragen zijn ontstaan. Door het conceptonderzoek te herhalen, kun je iteratief blijven verbeteren en optimaliseren totdat je een concept hebt dat goed aansluit bij de behoeften van je doelgroep.

Expert tips voor het uitvoeren van concept testing

Hieronder enkele tips van ons onderzoeksteam bij het uitvoeren van concept tests:

• Wees duidelijk en beknopt bij het beschrijven van het concept.
• Selecteer een representatieve steekproef van potentiële klanten voor je onderzoek.
• Maak gebruik van zowel kwalitatieve als kwantitatieve methoden om een breed scala aan inzichten te verzamelen.
• Stel gerichte en relevante vragen om waardevolle feedback te verkrijgen.
• Wees open en ontvankelijk voor kritiek en suggesties van deelnemers.
• Zorg voor een gestructureerde analyse van de verzamelde gegevens.
• Gebruik de resultaten van concept testing om verbeteringen aan te brengen voordat je het product op de markt brengt.